Hạ Đình Nguyên
Văn Việt xin đăng bài sau đây của Hạ Đình
Nguyên, để tưởng nhớ Luật gia Lê Hiếu Đằng nhân giỗ đầu của anh do Câu
lạc bộ Lê Hiếu Đằng cùng gia đình tổ chức tại chùa Diệu Pháp, 188 Nơ
Trang Long, P 13, Q Bình Thạnh, TP. HCM vào ngày 13.12.2014, bắt đầu lúc
10 giờ sáng.
Luật gia Lê Hiếu Đằng
Thấm thoắt, anh đã từ giã thế gian trọn một năm.
Hôm nay anh em, bạn bè lại tụ về đây, chùa Diệu Pháp, để tưởng nhớ anh, thắp nén hương lòng mà tâm tư ngổn ngang.
Một năm đã qua không có gì mới, con thuyền Việt Nam vẫn đang chòng
chành trong cơn gió bão. Con tàu HD981 đã rút đi, để lại cái đảo chìm
Gạc Ma đang trồi lên hoành tráng theo cách nhân tạo, những lõm cắt trong
đất liền, ở Tây Nguyên, Vũng Áng, Hải Vân và nhiều nơi khác vẫn đang rỉ
máu. Mọi thử thách và đe dọa hãy còn nguyên. Nhiều người như anh, cùng
chia sẻ với anh, thiết tha với độc lập và dân chủ, lần lượt bị triệt hạ,
mới nhất, như anh Hồng Lê Thọ (Người Lót Gạch), anh Nguyễn Quang Lập
(Quê Choa) cũng vừa vào khám, cùng với tấm thân bệnh hoạn của mình. Đó
là vài biểu kiến về cái nền độc lập phức tạp và cái quan niệm dân chủ
khó hiểu, còn bên trong chỉ có quỷ thần mới biết.
Những ngày cuối cùng trên giường bệnh, khi trả lời câu hỏi của cô
phóng viên về Đảng của anh, giọt nước mắt đã ứa ra và anh nấc lên, nói
trong cơn nghẹn: “Tôi đã vào Đảng quá lâu, và nay tôi ra khỏi Đảng…”.
Anh từ giã Đảng để thanh thản từ giã cõi đời.
Từ ngày mái tóc đang xanh và bầu nhiệt huyết trong lòng, anh đã cống
hiến trọn vẹn cho Đảng với mong ước đất nước được độc lập, tự do. Những
năm tháng xuống đường ở Sài Gòn, những ngày đêm lao đao giữa bom đạn
trong rừng miền Đông, miền Tây Nam Bộ với bản án tử hình vắng mặt, anh
chưa từng nhỏ giọt nước mắt nào… Và những ngày mới đây anh lại sải bước
tiền phong trên đường phố Sài Gòn để chống xâm lược Tàu, chống giàn
khoan xâm chiếm biển đảo…. Bây giờ, trên giường bệnh, những giọt nước
mắt của anh xót xa.
Người ta tự hỏi, giọt nước mắt của anh mang ý nghĩa gì? Không biết!
Chỉ biết nó để lại một niềm ray rứt mơ hồ. Có người cho rằng, anh không
“thức thời”, chỉ biết “cộng ưu” mà không biết “cộng lạc” như bao người.
Sao anh không kiếm ngôi biệt thự hoành tráng như các đồng chí a, b, c,
d, mà chỉ có căn nhà khiêm tốn vài chục mét vuông? Anh nói đó là điều
anh không quan tâm.
Đám tang của anh không thể tiến hành ở căn nhà ấy vì nó quá nhỏ. Anh
cũng không muốn vào nhà tang lễ Lê Quý Đôn dành cho cán bộ. Anh chọn một
ngôi chùa làm cõi đi về. Thế mà dải băng rôn điếu tang cho anh vẫn bị
cướp giật. Anh Hoàng Dũng trân mình giật lại, những người kia trợn mắt
tóe lửa rồi bỏ đi. Một người bạn trẻ rất nhanh tay, nhá lên mấy cái chớp
lóe ghi hình, rồi lẫn vào đám đông. Trong khi đó, ở bên kia đại dương
cũng có kẻ không ngớt nguyền rủa anh về con đường anh đã chọn.
Có lẽ anh không ăn năn mà chỉ nuối tiếc. Từ “cách mạng” ở thế kỷ 21
trong anh, không còn là từ ngữ hấp dẫn, nó chỉ là những cơn thịnh nộ mù
quáng, nhất thời và đầy tai họa. Thay vào đó là sự thay đổi minh mẫn.
Anh mong mỏi một sự thay đổi minh mẫn. Người xưa cũng từng nói: “Nhật
tân, nhật nhật tân, hựu nhật tân”. Ngày mới, ngày mới, lại ngày mới.
Giọt nước mắt của anh trên giường bệnh của những ngày cuối cùng, là
một lần tắm gội thanh thản để bước vào cõi vô hình. Tiếng vĩ cầm của
nhạc sĩ Trí Hải quấn quít sau quan tài, đưa anh suốt đoạn đường đến lò
hỏa thiêu Bình Hưng Hòa. Anh đã hóa thành lửa và biến vào hư không.
Tại khúc sông này, ngày này năm trước, bạn bè và những người đồng cảm
tiễn đưa anh, vợ và con anh đã rải nhúm tro cốt của anh xuống dòng nước
chảy. Và nó tan biến. Nhưng di ảnh của anh thì còn đấy, trên bàn thờ ở
chùa Diệu Pháp cùng với di ảnh của những bạn anh, “với lịch sử, ôi một
lần ta đã dự”.(*)
Hôm nay chúng tôi tưởng nhớ anh.