Trần Hữu Dũng
"Bên Thắng Cuộc" của Huy Đức là quyển sách hay nhất về lịch sử Việt
Nam sau 1975 mà tôi được biết (kể cả những công trình bằng ngoại ngữ của
các học giả nước ngoài). Chỉ cần đọc qua mục lục
quyển sách là đủ để choáng ngợp bởi sự súc tích của nó. Tất cả những
vấn đề nổi bật đều được kể lại với những thông tin mới lạ: từ sự cố “nạn
kiều” ở miền Nam, đến những thất bại kinh tế đưa đến chính sách Đổi Mới
năm 1986, vụ "Sáu Sứ", đến chiến tranh biên giới Tây Nam... đều được
Huy Đức thuật lại rành mạch, lớp lang, theo ký ức của hàng trăm nhân vật
chủ chốt ̶ nhiều người có những vai trò quyết định trong các sự kiện
ấy ̶ được chính tác giả phỏng vấn.
Cuốn sách đầy ắp những thông tin mà tôi chưa từng đọc được trong bất
cứ sách báo nào đã xuất bản. Có thể nói, ngoài Huy Đức, trong lớp nhà
báo hiện nay, không ai có thể có được những phỏng vấn trực tiếp với hầu
hết những nhân vật quan trọng ở Việt Nam như thế này. Huy Đức là một
trong số rất ít (có thể đếm trên ngón một bàn tay!) ký giả Việt
Nam hiện nay có khả năng nghiệp vụ cao, dày dặn kinh nghiệm, và nhất là
có biệt tài tạo sự tin cẩn ở những người được phỏng vấn về những sự
kiện vô cùng “nhạy cảm”, thậm chí "thâm cung bí sử".
Ngoài sự cực kỳ súc tích, một đặc điểm nổi bật khác, càng đáng ca
ngợi, ở tác phẩm này là sự rất công bằng của tác giả đối với “bên thua
cuộc”. Tôi chưa bao giờ được đọc những câu chuyên về sự gian truân (mà
tôi đã nghĩ là không bút mực nào tả xiết) của những người vuợt biên,
những “thuyền nhân”, được kể lại một cách trung thực, không phê phán,
không tuyên truyền, nhưng đầy tình người và nước mắt, như trong cuốn
này. Tôi cũng chưa bao giờ được đọc về hoàn cảnh tái sum họp của những
gia đình tập kết, hay những người bị đi cải tạo, như đã đọc ở đây.
Ở một tầm mức cao hơn, “Bên Thắng Cuộc” lột trần nhiều “huyền thoại”
về một số lãnh đạo Đảng Cộng sản Việt Nam: Họ không phải là những ác quỷ
“bán nước” (thậm chí “vô luân” trong đời sống cá nhân) như những người
thù ghét họ thường khẳng định, nhưng cũng chẳng phải là những lãnh tụ
anh minh, tài đức, luôn luôn gắn bó, đoàn kết với nhau, như ghi trong
“chính sử” của Đảng. Họ là những con người với những tị hiềm, những
tranh chấp cá nhân, những thiếu sót ở cách cư xử trong gia đình, và,
vâng, những sai lầm nghiêm trọng về chính sách, chiến thuật, về đường
lối cai trị, và nhất là (theo tôi) cách chọn người của họ. Những sai
lầm mà, theo tôi, đã đưa đến hậu quả hiện nay (và vẫn còn tiếp diễn chưa
biết đến bao giờ) cho đất nước.
Hẵn có độc giả sẽ “than phiền” rằng “Bên Thắng Cuộc” thiếu những phân
tích tổng quan của chính người viết, nhưng, tôi nghĩ, Huy Đức truớc hết
là một ký giả, trọng trách hàng đầu của anh là ghi lại một cách trung
thực, có hệ thống, càng nhiều càng tốt, những sự kiện xã hội, chính trị
và lịch sử. Phần vụ phân tích những sự kiện ấy thì nên để cho những
người khác (hay chính Huy Đức, trong một cuốn sách mà tôi mong anh sẽ
viết sau này). Một phê bình khác, có lý hơn, là quyển sách này vẫn còn
nhiều khoảng trống (trong dòng lịch sử). Có lẽ, khi đọc lại, tác giả sẽ
phát hiện những khoảng trống ấy và sẽ lấp chúng trong những lần tái bản
sau.
Tất nhiên, nhiều thông tin trong cuốn này cần được kiểm chứng (nhất
là thông tin về những sư kiện liên hệ đến những quốc gia khác mà các học
giả quốc tế đã nói đến khá nhiều, dựa vào những tài liệu văn khố hải
ngoại). Song, dù vài sự kiện nào đó (ví dụ như về liên hệ với Liên Xô và
Trung Quốc) có thể là chưa thật đầy đủ (và có thể có ích hơn nếu tác
giả đối chiếu với những nguồn nước ngoài), cuốn này cũng hữu ích vì nó
cho thấy cái nhìn của người trong cuộc (về phía Việt Nam). Nếu họ có
nhận định không đúng, có thiếu sót thông tin, và do đó có những quyết
định sai lầm, thì chính sự sai lầm ấy cũng là một dữ kiện làm rõ thêm
lịch sử.
Cuốn sách sẽ là một sự thích thú cho tất cả mọi người Việt Nam ưu tư
với quê hương, mong muốn nhìn lại chính cuộc đời mình, gia đình mình,
trong gần 40 năm qua, nhưng nó cũng là một kho tư liệu hết sức dồi dào,
mới mẻ, cực kỳ quý báu cho những học giả, những sử gia nghiên cứu về
Việt Nam. Chúng ta nên cám ơn tác giả.
Trần Hữu Dũng
11/2012
11/2012
Địa chỉ mua sách:
Ebook:
Kindle của Amazon: http://www.amazon.com/dp/B00AKAQUJA
Các dạng khác (Nook, etc...): https://www.smashwords.com/books/view/263208
Các dạng khác (Nook, etc...): https://www.smashwords.com/books/view/263208
Sách in:
Có thể pre-order từ transsolutions@comcast.net, 412-897-5762,
Có thể pre-order từ transsolutions@comcast.net, 412-897-5762,
gởi check/money order đến:
Transpacific Solutions LLC
107 Marshall Drive, Sharpsburg, PA 15215
107 Marshall Drive, Sharpsburg, PA 15215