Trọng Thành
Thực ra, « Lời kêu gọi » không chỉ đòi chính quyền Việt Nam hủy
điều 88 và nghị định 38, mà còn kêu gọi người dân Việt Nam tìm hiểu,
hiểu biết kỹ hơn những quyền của mình, để đòi chính quyền bảo đảm các
quyền hiến định đấy của người dân.
Ngày 25/12/2012, « Lời kêu gọi thực thi quyền con người theo Hiến pháp tại Việt Nam
» được công bố. Cho đến nay, văn bản này đã được hàng trăm người Việt
Nam, trong đó có nhiều nhân sĩ trí thức nổi tiếng, ký tên ủng hộ.
Mục tiêu chính của văn bản kể trên là yêu cầu chính quyền hủy bỏ điều 88 Bộ luật Hình sự, được đánh giá là « quy
định một cách mù mờ về tội danh tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt
Nam, thực chất là bóp nghẹt quyền tự do ngôn luận đã được Hiến pháp
Việt Nam và Công ước Quốc tế về những quyền dân sự và chính trị ghi nhận
và bảo đảm » và Nghị định 38 được chính phủ Việt Nam đưa ra vào năm 2005, « thực chất là một nghị định cấm biểu tình được ban hành trái thẩm quyền và có nội dung vi hiến ».
Văn bản cũng yêu cầu chính quyền trả tự do cho tất cả những tù nhân,
vì công khai bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa, mà bị rơi vào vòng lao
lý, do « điều 88 ».
RFI Việt ngữ đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Nguyễn Quang A, một trong những người đã ký tên vào « Lời kêu gọi » bảo vệ nhân quyền này.
RFI: Thưa ông, vừa rồi ở Việt Nam, nhiều công
dân tham gia ký tên vào « Lời kêu gọi thực thi quyền con người theo Hiến
pháp tại Việt Nam ». Ông có thể cho biết vì sao ông lại ký tên vào lời
kêu gọi này?
Nguyễn Quang A: Tôi đã rất nhiều lần lên tiếng yêu
cầu các cơ quan nhà nước và những nhân viên của nhà nước phải gương mẫu
thực hiện đúng pháp luật và hủy bỏ, sửa đổi những điều quy định vi hiến
của luật pháp, hoặc trái với pháp luật quốc tế, mà Việt Nam đã cam kết
tôn trọng. Chính vì thế, tôi ký tên vào cái lời kêu gọi này, đòi chính
quyền Việt Nam phải hủy bỏ, trước mắt là hai điều, điều 88 BLHS và nghị
định 38 của chính phủ, vì tôi thấy hai cái đó ngược với những cam kết
của Việt Nam trong các văn bản pháp luật quốc tế, mà Việt Nam đã cam kết
tôn trọng, đồng thời cũng vi phạm Hiến pháp Việt Nam hiện hành (dù
chính bản thân Hiến pháp ấy cũng phải được thay đổi). Nhưng ngay cả Hiến
pháp dù chưa được tốt như thế, thì bản thân những điều đó cũng vi phạm
Hiến pháp hiện hành của Việt Nam.
RFI: Thưa ông, chính quyền Việt Nam sẽ có phản
ứng như thế nào đối với « Lời kêu gọi thực thi quyền con người theo Hiến
pháp tại Việt Nam »?
Nguyễn Quang A: Thực ra, « Lời kêu gọi » không chỉ
đòi chính quyền Việt Nam hủy điều 88 và nghị định 38, mà còn kêu gọi
người dân Việt Nam tìm hiểu, hiểu biết kỹ hơn những quyền của mình, để
đòi chính quyền bảo đảm các quyền hiến định đấy của người dân. Văn bản
này cũng kêu gọi các tổ chức chính trị của Việt Nam học và làm đúng
những điều ấy, tôn trọng những điều ấy. Bởi vì, nhiều khi họ không hiểu
gì cả. Họ tiến hành khủng bố về mặt tinh thần, nhưng với danh nghĩa là
đi « vận động » một cách hết sức là vô lối. Văn bản này cũng yêu cầu
những người thực thi công vụ cũng phải học, cũng phải hiểu, để tôn trọng
những quyền ấy và không tuân thủ những mệnh lệnh trái với những quyền
con người như vậy.
Tôi không hiểu chính quyền Việt Nam sẽ phản ứng ra sao, vì tôi chưa
bao giờ ở trong chính quyền. Nhưng tôi nghĩ có thể họ sẽ không có phản
ứng gì cả, họ cũng có thể lờ đi như là trước bao nhiều các lời kiến nghị
khác. Nhưng mà dẫu sao, mục đích của "Lời kêu gọi" cũng là để đánh động
cho họ, rằng : Họ là người vi phạm Hiến pháp và vi phạm luật nhiều nhất
ở cái đất nước này. Và cũng là để đánh động cho người dân, đánh động
cho các nhân viên của cơ quan công quyền là : Chính họ, khi kêu gọi
người dân « tôn trọng pháp luật », thì trước hết họ phải tôn trọng pháp
luật đã.
RFI: Thưa ông, hôm qua đại diện Quốc hội Việt
Nam chính thức tuyên bố triển khai việc trưng cầu dân ý đối với dự thảo
Hiến pháp mới, dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 01/01/2013, việc « Lời kêu
gọi » này ra đời vào thời điểm này liệu có phải là một sự trùng hợp ngẫu
nhiên hay là có một ý nghĩa nào đó?
Nguyễn Quang A: Tôi phải đính chính là: Việc này,
người ta gọi là « lấy ý kiến của dân », chứ không phải là một cuộc «
trưng cầu dân ý ». Trưng cầu dân ý là phải có phương án 1, phương án 2,
hoặc là có một phương án, nhưng người dân phải có quyền quyết định bằng
lá phiếu của mình là tán thành hay không tán thành, hay chọn phương án 1
hay 2. Rất tiếc, cái gọi là « lấy ý kiến của nhân dân » này chỉ là việc
lấy ý kiến để họ tham khảo và quyền quyết định là ở người chấp bút cuối
cùng, và người bỏ phiếu cuối cùng, tức là những đại biểu của Quốc hội
hiện hành. Và tôi nghĩ rằng, ý nghĩa của việc lấy ý kiến này cũng có thể
là tốt, nhưng nó khác xa với việc để cho Dân quyết định, phúc quyết,
thì đây hoàn toàn không phải như vậy.
Việc ra đời của « Lời kêu gọi » này, tôi nghĩ rằng, xét trong bối
cảnh như thế, thì chỉ là một sự ngẫu nhiên, không gắn với chuyện « lấy ý
kiến của nhân dân » trong những ngày sắp tới về Hiến pháp mới.
Tôi nghĩ rằng, phải có những thảo luận rất là công khai và minh bạch
về chuyện Hiến pháp. Và, chỉ sau khi thảo luận rất là nhiều như thế, và
nêu ra nhiều phương án khác nhau, thì lúc đó mới đặt vấn đề ra là để cho
Dân quyết định, tức là "trưng cầu dân ý". Như vậy, thì điều đó mới có ý
nghĩa. Còn nói rằng, lấy ý kiến của Dân trong một số thời gian, rồi
người ta tập hợp các ý kiến lại, rồi cũng không có công khai những ý
kiến của người dân lên. Rồi có một cơ quan bảo là : Chúng tôi đã tiếp
thu ý kiến của Dân, như thế này, như thế này... Thì tôi nghĩ tất cả
những việc làm như thế không phải là trao quyền thực sự cho người dân.
Dù sao, trong thời gian tới, tôi nghĩ sẽ có rất nhiều người đóng góp
(cho bản dự thảo Hiếp pháp), tuy cũng biết những hạn chế như tôi vừa
nói.
RFI xin trân trọng cảm ơn ông Nguyễn Quang A!
