Bị cô lập trong bóng tối với chế độ độc tài qua mấy chục năm nay,
thấm thía trước sự tụt hậu của đất nước so với các nước láng giềng, bị
công phá bởi các lực lượng đấu tranh dân chủ trong nước và áp lực càng
ngày càng nặng của thế giới tiến bộ bên ngoài, nhà cầm quyền quân phiệt
Myanma không thể không từng bước nhượng bộ.
Thực trạng đất nước Myanma trong mấy chục năm qua được wikipedia tóm lược như sau:
"Tại Myanma ít có khoan dung chính trị cho phe đối lập và nhiều đảng
đã bị đặt ngoài vòng pháp luật. Đảng Thống nhất Quốc gia đại diện cho
quân đội, và được sự ủng hộ của một tổ chức to lớn tên gọi Hiệp hội Liên
đoàn Đoàn kết và Phát triển. Theo nhiều tổ chức, gồm cả Human Rights
Watch và Amnesty International, chính quyền này có bản thành tích nhân
quyền kém cỏi. Không có tòa án độc lập tại Myanma và đối lập chính trị
với chính phủ quân sự không hề được khoan dung. Truy cập Internet tại
Myanma bị hạn chế chặt chẽ thông qua các phần mềm lọc các trang web có
thể truy cập đối với công dân, hạn chế đa số các trang đối lập chính trị
và ủng hộ dân chủ. Lao động cưỡng bức, buôn người và lao động trẻ em là
điều thông thường, và bất đồng chính trị không được khoan dung.
Năm 1988, quân đội Myanma đã dùng vũ lực đàn áp các cuộc biểu tình
phản đối sự quản lý kinh tế yếu kém và sự áp bức chính trị. Ngày 8 tháng
8 năm 1988, quân đội nổ súng vào những người biểu tình trong vụ việc
được gọi là cuộc Nổi dậy 8888. Tuy nhiên, cuộc biểu tình năm 1988 đã dọn
đường cho cuộc bầu cử Quốc hội Nhân dân năm 1990. Kết quả của cuộc bẩu
cử sau đó đã bị chính quyền bác bỏ. Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, do
Aung San Suu Kyi lãnh đạo, thắng hơn 60% số phiếu và 80% ghế trong quốc
hội trong cuộc bầu cử 1990, cuộc bầu cử đầu tiên được tổ chức trong 30
năm. Aung San Suu Kyi được quốc tế công nhận là một nhà hoạt động vì dân
chủ tại Myanma, đoạt Giải Nobel Hòa bình năm 1991. Bà đã nhiều lần bị
quản thúc tại gia. Dù có lời kêu gọi trực tiếp từ Kofi Annan tới Than
Shwe và áp lực của ASEAN, hội đồng quân sự Myanma vẫn kéo dài thời hạn
quản thúc tại gia đối với Aung San Suu Kyi thêm một năm ngày 27 tháng 5
năm 2006 theo Luật Bảo vệ Quốc gia năm 1975, trao cho chính phủ quyền
cầm giữ hợp pháp bất kỳ người nào. Hội đồng quân sự ngày phải đối mặt
với sự cô lập quốc tế. Vào tháng 12 năm 2005, lần đầu tiên tình trạng
của Myanma đã được thảo luận không chính thức tại Liên hiệp quốc. ASEAN
cũng đã bày tỏ sự thất vọng của mình với chính phủ Myanma. Tổ chức này
đã thành lập Cuộc họp kín liên nghị viện ASEAN đề bàn bạc về sự thiếu
dân chủ tại Myanma. Sự thay đổi chính trị lớn ở nước này vẫn khó xảy
ra, vì sự ủng hộ từ các cường quốc trong vùng, đặc biệt là Trung Quốc"
Tù nhân được phóng thích rời khỏi trại giam Insein ở Yangon, ngày 12/10/2011
Ấy vậy mà Myanma cũng phải thay đổi. Trước hết là chuyển từ nhà cầm
quyền quân sự qua nhà nước dân sự. Tiếp theo, năm ngoái trả tự do cho
lãnh tụ dân chủ Aung San Suu Kyi và đồng ý đối thoại với nhân vật đối
lập nổi tiếng này. Rồi bây giờ bắt đầu thả tù chính trị.
Không còn chối cãi gì nữa, Myanma đang từng bước giã từ bóng đêm để tiến về phía ánh sáng.
Bóng đêm nào bao phủ đất nước nầy trong mấy chục năm qua? Bóng đêm
nào làm cho đất nước Myanma phải sống trong cô lập, nhân dân Myanma phải
sống trong lạc hậu, đói nghèo, hàng loạt nhà hoạt động dân chủ, trí
thức, sinh viên, nhà tu phải chịu áp bức tù đày?
Câu trả lời: chế độ độc tài đi theo quỹ đạo "đúng đắn" của Trung
Cộng. Hơi khó hiểu là tại sao một nước theo Phật giáo hiền hòa, nằm
trong vòng ảnh hưởng văn hóa từ ngàn đời của Ấn Độ như Myanma lại bị che
phủ dưới cái bóng của Trung Hoa Cộng Sản. Có lẽ là do anh đi theo con
đường độc tài chống lại nhân dân nên bị thế giới văn minh lên án và cô
lập. Không còn ai chơi nữa thì "ngưu ngưu mã mã" tìm nhau đấy thôi.
Do vậy mọi người cũng không lấy gì làm ngạc nhiên khi cùng với
tiến trình dân chủ hóa, Myanma cũng đồng thời lên tiếng nói không với
Trung Cộng khi tuyên bố dừng dự án thủy điện do TQ tài trợ. Và tiếp theo
đó, đoàn lãnh đạo cao cấp Myanma lên đường sang thăm Ấn Độ, đất nước
dân chủ lớn nhất thế giới, một người láng giềng, người bạn thân thiết từ
bao ngàn năm nay của Myanma và hiện nay đang có những nỗ lực hướng về
phía đông.
Sẽ còn nhiều điều thú vị trong những chuyển động gần đây ở Châu Á.
