Minh Văn
Cách mạng xã hội vốn là kết quả vận động không ngừng của những nhu
cầu và quy luật trước đó. Để rồi xoá bỏ cái cũ, thay thế cái mới tiến bộ
hơn. Đó là một thay đổi lớn lao trong nhận thức và hành động của con
người. Cách mạng làm biến đổi sâu sắc, căn bản, triệt để đời sống chính
trị, kinh tế và văn hoá. Nó chuyển từ một hình thái kinh tế - xã hội này
sang một hình thái kinh tế - xã hội khác. Nguyên nhân sâu xa là mâu
thuẫn giữa lực lượng sản xuất đã phát triển với những quan hệ sản xuất
cũ đã lỗi thời. Về mặt chính trị, thì nó là cuộc đấu tranh của các giai
cấp cách mạng chống lại giai cấp thống trị mưu toan bảo vệ và duy trì
chế độ vì lợi ích bản thân. Một cách khái quát, cách mạng xã hội chính
là nhu cầu thay đổi của thời đại, là ý nguyện của lòng dân. Và khi sự
vận động đã chín muồi, thì không thể nào khác, cách mạng tất yếu sẽ xảy
ra.
Trên thực tế, trong bất kỳ lĩnh vực nào của đời sống xã hội cũng đều
xảy ra những cuộc cách mạng như: Chính trị, văn hoá, kinh tế, nông
nghiệp, công nghiệp...; cách mạng là liên tục và không ngừng, nó sẽ diễn
ra chừng nào nhu cầu đã trở nên bức thiết, chín muồi. Cách mạng xã hội
có quy mô to lớn nhất, nó ảnh hưởng bao trùm, vậy nên đóng vai trò rất
quan trọng.
Phải hiểu rằng, cách mạng không thể là hành động chủ quan nhất thời
của một vài cá nhân hay nhóm người, mà là kết quả đấu tranh của những
giai cấp tiến bộ được quần chúng nhân dân ủng hộ. Nó đại diện cho cho
phương thức sản xuất mới đã xuất hiện. Cuộc đấu tranh giai cấp này phát
triển đến một trình độ nhất định thì sẽ tạo nên tình thế cách mạng -
điều kiện khách quan để cho cách mạng bùng nổ. Cách mạng có thể thực
hiện bằng nhiều hình thức khác nhau tuỳ theo điều kiện lịch sử của từng
dân tộc. Yếu tố quyết định sự thắng lợi nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào mối
tương quan giữa lực lượng cách mạng và phản cách mạng.
Xã hội Phong kiến xưa vẫn thường gọi và hiểu cách mạng xã hội dưới
hình thức những cuộc khởi nghĩa. Khi thắng lợi sẽ lập nên một triều đại
mới tiến bộ và được lòng dân hơn, cho dù vẫn tồn tại hình thái xã hội
cũ. Danh từ “Cách mạng xã hội” thường được các nhà sử học dùng để chỉ
những cuộc cách mạng dân chủ nhân dân sau này. Và cho dù với tên gọi và
cách hiểu như thế nào, thì đó vẫn là sự thay đổi rộng lớn và sâu sắc
nhất, cả về phương thức sản xuất và nhận thức xã hội. Trong tất cả các
cuộc cách mạng đó, chúng ta đều thấy bóng dáng và vai trò không thể
thiếu của Pháp luật, nhân tố đại diện cho giai cấp cầm quyền.
Tinh thần của các cuộc khởi nghĩa hay cách mạng thường gói gọn trong
những khẩu hiệu phản ánh nguyện vọng người dân. Nó mang tính thời đại
và đối lập với hệ thống luật pháp bảo thủ đã hết vai trò lịch sử. Vì thế
cho nên vai trò của pháp luật thường gắn liền với các cuộc cách mạng xã
hội. Bao giờ cũng vậy, pháp luật đều trực tiếp hay gián tiếp tác động
đến tình thế cách mạng.
Lịch sử đã ghi nhận nhiều cuộc khởi nghĩa (hay cách mạng xã hội) có vai trò và ảnh hưởng to lớn tới sự thay đổi nhân loại.
Khởi nghĩa Spartacus (năm 73 tước Công nguyên) là một trong những
cuộc khởi nghĩa nô lệ có quy mô lớn nhất lịch sử Roma cổ đại. Nó giáng
một đòn nặng nề vào nền thống trị của giai cấp chủ nô. Là hệ quả tất yếu
của sự bóc lột thậm tệ và hệ thống pháp luật hà khắc đương thời.
Hay như cuộc khởi nghĩa của Trần Thắng – Ngô Quãng (Năm 209 trước
Công nguyên) để chống lại ách áp bức của nhà Tần. Mở đường cho hàng loạt
những cuộc khởi nghĩa nông dân khác, mà tiêu biểu và lớn mạnh nhất là
của Lưu Bang và Hạng Vũ. Kết quả là nhà Tần bị tiêu diệt sau 15 năm tồn
tại bằng sự độc tài tàn khốc. Như chúng ta đều biết, luật pháp thời Tần
vô cùng dã man và tàn bạo, chợ búa cũng bị biến thành nhà tù.
Sự nghiệp đấu tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Bắc Mỹ (1775 –
1783) là một cuộc cách mạng to lớn với nhiều ý nghĩa và ảnh hưởng. Là
cuộc chiến giữa nhân dân thuộc địa chống lại quân đội đế quốc Anh. Dẫn
đến việc nước Mỹ giành được nền độc lập.
Cuộc cách mạng Pháp (1789 – 1799) là một sự kiện trong lịch sử nước
Pháp và thế giới. Khi lực lượng Dân chủ và Cộng hoà nổi lên lật đổ nền
Quân chủ chuyên chế. Sự ảnh hưởng của cách mạng Pháp rất lớn lao, làm
rung động cả Châu Âu, là một hình mẫu mà nhiều phong trào cách mạng sau
này hướng vào.
Pháp luật là tinh thần của Nhà Nước, cách mạng để thay đổi Nhà Nước
cũng đồng nghĩa với việc thay đổi Pháp Luật. Bởi vậy mà Pháp Luật luôn
đồng hành với các cuộc cách mạng xã hội.
“Thức thời là Tuấn Kiệt”, xưa nay các bậc nghĩa sĩ vẫn dựa vào thời
thế mà tạo phúc cho dân, thúc đẩy xã hội tiến lên. Đó là những hành động
cách mạng tiên phong mà lịch sử ghi nhận. Cách mạng xã hội đóng vai trò
rất to lớn cho sự phát triển của đất nước và nhân loại.
07/01/2014
