-
26 tháng 5 2016
Tôi đánh giá chính quyền
Việt Nam đón ông Obama “hơi kém long trọng” so với khi đón người đồng
nhiệm khác tương đương là ông Tập Cận Bình.
Ông Obama, ở Việt Nam, đã không có 21 phát đại bác như ông Tập.
Điều này khẳng định quan điểm chính thống lâu nay của Đảng, đó là
“quan hệ anh em” với Trung Quốc dĩ nhiên nặng ký hơn “quan hệ hàng đầu”
với Mỹ. Tôi nghĩ chúng ta đừng quên điều then chốt này trong tam giác
quan hệ Việt-Trung-Mỹ hiện nay.
Đại bác và nụ cười
Có thể cách đón ông Obama của chính quyền Việt Nam làm ông hơi buồn,
nhưng tôi tin là ông Obama thật sự vui vì cách đón của nhân dân Việt
Nam. Hai điều này cho thấy ý Đảng và lòng dân lại một lần nữa chưa gặp
nhau.
Mỹ và Trung Quốc luôn tranh giành ảnh hưởng ở Việt Nam, nên lễ nghi
tiếp đón lãnh đạo hai nước này tại Việt Nam thể hiện nhiều điều quan
trọng.
Nếu người dân Việt Nam đón ông Tập bằng tâm lý nghi ngờ, hoang mang
và quan ngại kèm vài nụ cười nhạt thì họ đón ông Obama bằng nụ cười rạng
rỡ, chân thành và khao khát chờ mong.
Khác với ông Tập Cận Bình với những bức hình bị quần chúng Việt Nam
gạch chéo, hình ông Obama với nụ cười rạng rỡ được quần chúng Việt Nam
trưng bày khắp nơi cũng là điều chính quyền Việt Nam nên chú ý.
Ông Obama là một chính khách lớn, và chuyến đi của ông phục vụ chính
trị, nên tôi cũng thử giải mã một vài thông điệp ông muốn gửi gắm cho
Việt Nam.
Với đảng cầm quyền Việt Nam, ông trấn an họ là Mỹ sẽ không tìm cách
lật đổ, hay tác động để làm Đảng sụp đổ, nên Đảng cứ yên tâm mà lãnh
đạo, và Mỹ tôn trọng Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tuy nhiên, ông nhắc nhở họ nên lãnh đạo theo quy tắc, cam kết quốc tế
chung mà họ đã đại diện cho Việt Nam khi ký kết. Không nên, và không
thể viện dẫn rằng Việt Nam vì “đặc thù riêng” nên nhiều lúc hành xử khác
biệt hay sai lệch với những gì đã ký kết với quốc tế, vì những cam kết
này đã là quy tắc-chuẩn mực chung.
Thông điệp với nhân dân Việt Nam
Từ những nguồn tin có quan hệ với chính giới Mỹ, tôi nghe rằng chính
quyền Mỹ muốn chính quyền Việt Nam tạo điều kiện cho giới trẻ Việt Nam
giao lưu với ông Obama.
Trong chuyến đi này, ông Obama, ngoài những lễ tiệc ngoại giao bắt
buộc, có lẽ việc giao lưu với quần chúng và thanh niên trẻ là những hoạt
động nhiều nhất.
Đây là điều theo tôi rất quan trọng, nó góp phần lớn trong việc củng
cố quan hệ Mỹ-Việt trong tương lai, khi lớp trẻ của hôm nay lớn lên và
có các vị trí xã hội nhất định.
Trong các bài phát biểu của ông với quần chúng Việt Nam, tôi nhận thấy ông nói nhiều điều “thú vị và quan trọng”.
“Những thủ lĩnh tài ba nhất, ngạc nhiên thay, thường chấp nhận đứng sau cánh gà”
“Chính người dân Việt Nam mới quyết định cho tương lai của mình, không ai sống cho cuộc đời của mình ngoài mình”
“Đừng tin mọi thứ mà bạn được xem trên mạng internet”…
Còn nhiều điều nữa, nhưng với tôi, cũng là một người ở tuổi “hết trẻ nhưng chưa già”, tôi trân trọng ghi nhớ những lời trên.
Trong tâm thái một đất nước đang bị kẹt giữa hai cường quốc Trung
Quốc và Mỹ về tranh giành địa- chính trị. Một xã hội rối loạn bởi các
giá trị văn hóa bị xuống cấp, một cộng đồng quần chúng luôn khao khát
tìm kiếm những “thủ lĩnh” để đi theo… thì tôi đánh giá những góp ý này
của ông Obama là vô cùng cần thiết và đúng lúc cho tuổi trẻ và quần
chúng hiện nay.
“Nếu những quốc gia như Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ… đi theo vết xe
đổ của phương Tây (chỉ tập trung phát triển kinh tế, công nghiệp mà bỏ
quên hoạt động bảo vệ môi trường) tất cả chúng ta sẽ chìm xuống đáy
biển”
Tôi nghĩ ông Obama chưa quên sự kiện cá biển miền trung vừa qua của
Việt Nam. Có lẽ nào ông Obama nhớ còn chúng ta, là người Việt Nam, lại
quên?
Cuối cùng, điều quan trọng nhất mà ông Obama hàm ý là ,nếu Việt Nam
có biến động chính trị thì đó là chuyện nội bộ của Việt Nam, người Việt
Nam phải giải quyết, Mỹ không liên quan.
Nên tôi nghĩ có lẽ chúng ta nên từ bỏ đi những tư duy kiểu như “các
đế quốc phương Tây luôn giựt dây cho bạo động và rối loạn để mưu đồ
chính trị có lợi cho họ”.
Biển Đông và vũ khí sát thương
Nhiều người nghĩ rằng vì ông Obama đã đến thăm Việt Nam, Mỹ sẽ ủng hộ
cho Việt Nam trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc. Tôi cho rằng
suy nghĩ này chưa đúng. Mỹ chỉ ủng hộ các bên tham gia tranh chấp thực
thi đúng, giữ đúng các cam kết quốc tế và dùng các biện pháp hòa bình
trong khi tranh chấp chứ Mỹ không nghiêng về bên nào. Tuy nhiên, tôi vui
mừng khi ông cũng nói “nước lớn không nên ức hiếp nước nhỏ”.
Quan điểm lâu nay về đối ngoại chính trị của Mỹ rất rõ, Mỹ chỉ ủng hộ
ai khi và chỉ khi người đó tự đứng lên trên chính đôi chân của mình.
Chuyện Biển Đông thì Việt Nam phải chủ động hành động trước khi Mỹ giúp.
Chính quyền và nhân dân Việt Nam cần minh định điều này khi nghĩ về
quan hệ Việt-Mỹ bất cứ khi nào, dù sau này quan hệ này đạt đến tầm nào.
Có dư luận nói rằng việc phê chuẩn bán vũ khí sát thương cho Việt Nam
là động thái cho thấy hai chính quyền Mỹ-Việt hiện nay đã có tin cậy
chính trị. Theo tôi điều này không đúng. Việc bán vũ khí sát thương này
chỉ nói lên là giữa hai nước Mỹ-Việt có cùng chung lợi ích trong chiến
lược xoay trục Châu Á- Thái Bình Dương của Mỹ. Và vì lợi ích chung đó,
Việt-Mỹ hợp tác trong việc mua bán vũ khí sát thương.
Tin cậy chính trị chỉ đến khi chính quyền Mỹ nhận thấy chính quyền
Việt Nam bắt đầu hướng tới và đạt được những giá trị chung về dân chủ và
nhân quyền như họ. Nếu chính quyền Việt Nam còn bắt bớ, tù đày, đàn áp
những ý kiến khác biệt của người dân Việt Nam, thì làm sao Mỹ có thể tin
rằng chính quyền Việt Nam sẽ vẫn đồng hành cùng họ nếu một ngày nào đó
Mỹ cũng đưa ra những ý kiến khác biệt khi quan hệ với chính quyền Việt
Nam?
Hậu Obama
Sau khi ông Obama rời đi, chúng ta trở về với bầu không khí thường
ngày cùa đất nước, và chúng ta sực nhớ lại rằng Trung Quốc vẫn đang lấn
lướt ngoài Biển Đông, một chuyến thăm của ông Obama là cần nhưng chưa đủ
để khiến tình hình Biển Đông trở nên có lợi cho Việt Nam.
Sau khi ông Obama hết nhiệm kỳ, sẽ có tổng thống mới lên nhậm chức,
và chiến lược chính trị của Mỹ ở Châu Á-Thái Bình Dương vẫn sẽ không
thay đổi. Hi vọng rằng khi đó Việt Nam đóng một vai trò “quan trọng thực
sự” để cùng chia lợi ích với Mỹ.
Hi vọng rằng người kế nhiệm ông Obama sau này đến Việt Nam sẽ được 21
phát đại bác chào mừng, cũng như quan hệ Việt-Mỹ từ “quan hệ hàng đầu”
sẽ trở thành “quan hệ anh em”. Đó là điều mà tôi nghĩ lòng dân đang mong
muốn đảng cầm quyền sớm thực hiện.
Sau khi ông Obama rời đi, tôi mong rằng mọi tầng lớp, từ quan chức
chính quyền đến người dân Việt Nam, từ người ủng hộ đảng cầm quyền cho
đến giới bất đồng chính kiến, hãy luôn nhớ những thông điệp ông nhắn
nhủ.
“Chuyện Việt Nam, tương lai Việt Nam là do chính người Việt Nam quyết định, không ai làm thay, và Mỹ không làm thay”
Bài phản ánh văn phong và quan điểm của tác giả, cây viết sống tại TP HCM.
*********
Nguồn:
