Theo VietEva
Thưa cô giáo, chiều nay trên đường đưa con đi học, tôi vô tình nhặt
thấy trên vỉa hè… bản kiểm điểm của một học sinh lớp 4. Bản kiểm điểm
viết: “Hôm nay, trong giờ khai giảng em không nghiêm túc. Em nghịch bóng
bay, không đứng thẳng… Em hứa sẽ không bao giờ như thế nữa. Mong cô tha
lỗi cho em…”. Phần xác nhận có chữ ký của phụ huynh ghi: “Chúng tôi sẽ
nhắc nhở, uốn nắn để cháu nghiêm túc hơn. Xin cảm ơn cô giáo”.
Bản kiểm điểm với “tội danh” “nghịch bóng bay” và “không đứng thẳng”.
Nét bút trẻ thơ khá sạch đẹp, vài chỗ không hiểu vì lý do gì bị nhòe
mờ? Rất có thể trò đã khóc trong khi viết? Không hiểu cảm giác cô giáo
khi đọc bản kiểm điểm của học trò thế nào? Có thể cô đã quên, đã vứt nó
vào một xó xỉnh nào đó. Nhưng với tôi, vô tình đó lại là những dòng chữ
rất ám ảnh. Tôi chẳng hề muốn chuyện bé xé ra to. Điều đáng nói là dường
như đứa bé không có lỗi.
Không ai đứng ra bảo vệ hay bênh vực một đứa trẻ mới lên 9 tuổi.
Không nền tảng đạo đức nào là chỗ dựa cho tâm hồn trẻ thơ. Người đáng
phải viết kiểm điểm, phải chịu án phạt chính là chúng ta- những người
lớn, là nhà trường khốn khó và xã hội đang khốn cùng này?
Thưa cô giáo, nhà trường cho trẻ mang bóng bay đến để làm màu cho lễ
hội tại sao không cho chúng chơi? Có quy định, quy chuẩn nào của nhà
trường và pháp luật về việc đứng thẳng hay không thẳng? Đứng như thế nào
là đúng cách và được phép. Theo văn bản của đứa bé thì “Nghịch bóng bay
và không đứng thẳng” đã trở thành “lỗi”? Điều gì ép đứa trẻ phải cam
kết một điều rất khó thành hiện thực: “không bao giờ như thế nữa”? Nhà
trường vô tình hay cố ý xúi bẩy bọn trẻ tư duy, cảm xúc và sống không
trung thực? Sau hành vi này của trò, có nhất thiết phải lôi kéo bố mẹ
chúng vào để sự việc trở nên căng thẳng một cách không cần thiết?
Nếu là phụ huynh đứa trẻ, cô giáo có cảm thấy mình bị làm phiền? Có
thể đặt vấn đề: thầy cô “làm căng” để phụ huynh phải thường xuyên: cảm
ơn, biết ơn, chịu ơn và cả… tạ ơn? Có bao giờ cô giáo tự hỏi: Hàng chục
năm qua, ngay cả khi còn ngồi trên ghế nhà trường, bản thân cô giáo có
nhận thấy tất cả các chương trình khai giảng đều không thực sự vì trẻ
hay hấp dẫn con trẻ?
Câu hỏi cuối cùng là: hình phạt của cô, bản kiểm điểm khổ ải, không
trung thực của trò và thái độ nghiến răng giả vờ nghiêm túc của phụ
huynh sẽ mang đến điều gì có lợi cho gia đình, nhà trường và cả xã hội?
Thưa cô giáo, viết đến đây tôi cứ tưởng tưởng ra gương mặt cậu bé.
Chắc hẳn khi chịu trận, thần thái cậu bé chẳng thể “rạng ngời” như rất
nhiều gương mặt học sinh, thầy cô hay quan chức được lên các kênh truyền
hình trong ngày khai giảng sớm 4-9 hay tối nay. Tôi cố hình dung tâm
trạng của bố mẹ đứa trẻ khi ký vào bản kiểm điểm này.
Họ có quyền lo lắng về môi trường giáo dục quá khắc kỷ, cứng nhắc và
rất thiếu tình thương yêu con trẻ? Những hình phạt này có làm cho họ bị
tổn thương? Họ sẽ liên hệ gì tới việc thầy giáo đánh học trò dã man ở TP
Thái Nguyên, cô bảo mẫu tra tấn trẻ nhỏ một cách khốn nạn ở Đồng Nai
hay cô giáo chửi rủa, lăng mạ học sinh ở Hải Phòng?…
Thưa cô giáo, nhiều năm qua, ngành Giáo dục đã sử dụng tối đa công
suất từ Không, NÓI KHÔNG. Nào là: Không xúc phạm nhân phẩm học sinh;
Không được đánh học sinh dưới mọi hình thức; Không cho học sinh đứng
suốt tiết hoặc trước cửa; Không được đuổi học sinh ra khỏi lớp; Không
được cho học sinh chép phạt; Không được làm cho học sinh khủng hoảng
tinh thần…
Rất nhiều giáo sư, tiến sỹ, nhà khoa học, nhà giáo đã trình bày rổn
rảng các phương pháp luận Đông - Tây chung quanh đề tài này. Các quan
chức thì không ngừng đấm tay lên trời để khẳng định quyết tâm thay đổi
chất lượng giáo dục đạo đức trong nhà trường. Nhưng như cô giáo biết,
cho đến nay chúng ta vẫn chỉ sở hữu một nền giáo dục thiếu triết lý. Cái
mà chúng ta đang có chỉ là một cỗ máy giáo điều khổng lồ nhằm đúc ra
những lô sản phẩm NGƯỜI bị nhồi sọ, ngoan ngoãn, biết tuân thủ, chấp
hành, quen được dẫn lối, đưa đường…
Thưa cô giáo, trong thư riêng, đề cập quá nhiều đến những vấn đề to tát e rằng không lịch lãm cho lắm.
Để kết thúc phần trình bày của mình tôi xin được nhắc về hai cuốn
truyện nhỏ: Totto Chan cô bé ngồi bên cửa sổ và cuốn Nhật Ký Anne Frank.
Có thể cô chưa đọc hoặc đọc rồi nhưng đã quên. Dù ở Hà Lan hay Nhật
Bản, hai câu chuyện cách nay hơn 60 năm vẫn nhắc tôi và rất nhiều thế hệ
phụ huynh, học sinh về tình yêu thương vô cùng trân quý của những người
thầy trước những học sinh đầy cá tính, rất…cá biệt như Toto Chan hay
Anne Frank.
Anne Frank mắc tật rất hay nói chuyện riêng trong lớp. Thay vì kiểm
điểm, thầy Keptor liên tiếp giao cho Anne viết bài luận “khẩu liên
thanh”, “khẩu liên thanh hết thuốc chữa” hay “Quác quác quác, bà Liến
thoắng oang oác”. Một “hình phạt” rất thông minh, hóm hỉnh, sâu sắc.
Phần mình, Anne biện minh với thầy rằng Nói là một nhu cầu. Nói nhiều
là một đặc tính của phụ nữ. Mẹ mình cũng nói nhiều. Mình sẽ cố hết sức
để kiềm chế cá tính nhưng làm sao chữa trị được một tật di truyền? Khi
khác để chơi khó lại thầy, Anne viết thơ về ông bố thiên nga, bà mẹ vịt
và ba con vịt con. Vịt con bị ông bố đánh suýt chết vì nói nhiều… Thầy
Keptor đã không tự ái. Không những thế, Anne được phép nói chuyện trong
lớp và không phải làm bài luận.
Thầy Keptor không thể ngờ rằng câu chuyện này được Anne Frank ghi
chép lại trong nhật ký. Chẳng bao lâu sau cuốn sách đã làm rung động
trái tim của hàng triệu người trên toàn cầu. Và tên tuổi cũng như tấm
lòng của người thầy sẽ mãi lưu danh cùng cô bé học trò “vẫn sống ngay cả
khi đã chết”.
Totto Chan trên báo chí Nhật.
Thưa cô giáo, câu chuyện của Totto Chan cũng là một bài học thật khó quên.
Toto Chan bị đuổi khỏi trường học đầu tiên vì quá nhiều những hành
vi, lời nói, ứng xử khác thường, bất thường. Khi thì lật mở ầm ĩ hàng
trăm lần cái mặt bàn. Lúc đứng giữa lớp dõi theo hay chuyện trò với
những người hát rong. Lần khác lại hồn nhiên tâm sự với chim nhạn…
May thay cho Totto Chan, cô bé đã gặp được ngôi trường Tomoe Gakuen
lạ thường và phương pháp giáo dục… dị thường của thầy Kobayashi. Cô bé
có thể thay đổi ước mơ vài lần trong ngày. Thày Kobayashi có thể ngồi
nghe trò luyên thuyên suốt bốn giờ. Thày không hề giận trò khi Totto
Chan không thích bài hát của mình về trường. Trong lần Totto Chan bới
tung nhà vệ sinh để tìm ví bị rơi, thày không la lên: “Trời ơi, cháu
đang làm gì đấy?” hay “Chấm dứt đi, nguy hiểm lắm, bẩn quá”, Thày chỉ
hỏi “Cháu sẽ hót trả vào bể sau khi tìm được ví chứ?”… Rõ ràng niềm vui
mà Tôt-tô-chan có được một phần là do thầy hiệu trưởng đã tôn trọng em,
thầy không mắng mà ngược lại còn tin vào em”.
Hơn thế nữa lúc nào thày Kobayashi cũng dịu dàng với Totto Chan: “Em
biết không, em thật là một cô bé ngoan”. Totto Chan là hiện thân, nguyên
mẫu của tác giả Tetsuko Kuroyanagi. Ngôi trường Tomoe Gakuen chỉ tồn
tại trong hai năm. Thày Kobayashi đã mất năm 1963. Nhưng ngôi trường đó,
người thày khả kính đó đã thay đổi số phận Tetsuko Kuroyanagi và trực
tiếp tạo nên một huyền thoại Totto Chan.
Thưa cô giáo, nếu ngày khai trường năm nay cô quên đi một án phạt
lạnh lùng. Nếu như cả năm học mới, cô sẽ luôn hành xử như thầy Keptor,
Kobayashi, biết đâu đó trong tương lai không xa chúng ta sẽ có những học
trò rạng danh như Totto Chan, Anne Frank…
Nhân ngày 20/11, xin gửi tới cô giáo và nhà trường lời chào trân trọng!
(ST)
