Roger Mitton | DCVOnline lược dịch
Tháng
Năm vừa qua, Bắc Kinh đưa một giàn khoan dầu khổng lồ vào một khu vực
của Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam, đã gây sốc và làm giới lãnh đạo
Đảng Cộng sản tại Hà Nội sợ hãi và gây ra bất đồng nghiêm trọng trong
hàng ngũ của họ.
Thủ
tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng (phải) và Ủy viên Quốc vụ Viện Trung
Quốc Dương Khiết Trì mỉm cười trong một cuộc họp tại Hà Nội vào ngày 18
tháng Sáu. Ảnh: AFP.
Trung
Quốc trước sau gì vẫn là hàng xóm của Việt Nam, là đối tác ý thức hệ và
còn là đối tác thương mại lớn nhất hiện nay; động thái hung hãn của TQ
không khác gì nhát dao đâm sau lưng đồng minh thân cận.
Có lẽ quan trọng nhất là điều Việt Nam bị đâm bởi một nước đồng minh
mà lực lượng quân sự hoàn toàn vượt xa của Việt Nam, vì vậy bất kỳ loại
đối kháng mạnh với TQ nào đều có thể coi là tự sát.
Tuy nhiên, Việt Nam phải làm gì đó nếu không ban lãnh đạo của đảng CSVN sẽ bị mất mặt.
Vì vậy, sau một cuộc tranh luận nội bộ
gay gắt, các thành viên của Bộ Chính trị, cơ quan cao nhất của đảng, đã
đồng ý cho phép có các cuộc biểu tình chống Trung Quốc bên ngoài Đại sứ
quán Trung Quốc tại Hà Nội và Lãnh sự quán TQ tại thành phố Hồ Chí Minh.
Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã gửi tin nhắn trên
toàn quốc tới mọi người Việt Nam có điện thoại di động thúc giục họ sẵn
sàng hy sinh cho đất mẹ.
Đó là một loại phản xạ bánh chè – một trong những biện pháp đã dùng trước đây và chẳng có ảnh hưởng gì đến Bắc Kinh.
Vì vậy, rõ ràng là Việt Nam phải có phản
ứng khác. Nhưng trong khi các nhà lãnh đạo Đảng rúng động, quần chúng
Việt Nam đã tự quyết định vấn đề.
Họ mở rộng các cuộc biểu tình ôn hòa của
họ từ trước các cơ quan ngoại giao của Trung Quốc đến các nhà máy và
văn phòng được cho là do công ty Trung Quốc điều hành – và những cuộc
biểu tình đã trở thành bạo loạn.
Trong tình trạng căng thẳng như thế,
người biểu tình không xem xét các nhà máy họ tấn công có thực sự là của
Trung Quốc hay không; họ chỉ đoán dựa theo tin đồn và biển hiệu.
Vì vậy, trong các khu công nghiệp ở Bình
Dương và Đồng Nai, gần thành phố Hồ Chí Minh, không chỉ các nhà máy
Trung Quốc bị san bằng và nhân viên bị đánh đập, nhưng những người đến
từ Singapore, Hàn Quốc, Đài Loan và Nhật Bản cũng lâm vào tình trạng
tương tự.
Khi giới lãnh đạo Hà Nội chợt tỉnh và
nhận thấy chuyện đang xảy ra, họ đã huy động lực lượng an ninh và quân
sự để dập tắt dã man các cuộc bạo loạn.
Và thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gời tin nhắn cho tất cả người dân yêu cầu họ ôn hòa và không nên tự phát.
Nhưng thiệt hại vì cuộc bạo loạn, với 7
triệu USD bồi thường cho các nạn nhân đã chết hay bị thương tích và các
nhà máy đổ vỡ, cháy rụi đã không xoa dịu được những doanh nhân bị sốc
hiện đang lo ngại Việt Nam không còn là một nơi an toàn để đầu tư.
Tệ hơn nữa là sau đó Ủy viên Quốc vụ
Trung Quốc Dương Khiết Trì cấp thời đến Hà Nội để thẩm định thiệt hại và
đọc sắc luật về bạo loạn cho giới lãnh đạo của Việt Nam nghe.
Dương Khiết Trì thẳng thắn nói với lãnh
đạo Việt Nam rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục dùng “mọi biện pháp cần thiết”
để bảo vệ chủ quyền và các hoạt động của giàn khoan dầu, theo quan điểm
của Bắc Kinh, rõ ràng là ở trong các vùng biển của Trung Quốc.
Dương Khiết Trì cảnh cáo Việt Nam sẽ
phải gánh chịu hậu quả xấu nếu Việt Nam hợp tác với các nước khác, cụ
thể là Hoa Kỳ, trong việc chống lại tuyên bố chủ quyền về biển đảo của
Trung Quốc. Hoặc khi Việt Nam tham gia với Philippines trong vụ kiện
trước Liên Hiệp Quốc.
Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung
Quốc nói thêm: “Việt Nam phải chấm dứt mọi sự can thiệp và sách nhiễu
của, ngưng thổi phồng lên vấn đề này và dừng lại gieo rắc bất đồng để
tạo ra tranh chấp mới, và đối phó đúng đắn với hậu quả nghiêm trọng vì
những cuộc bạo loạn gần đây.”
Chắc chắn thất vọng vì bị Trung Quốc lên
lớp, giới lãnh đạo của Hà Nội đã triệu tập một cuộc họp Bộ Chính trị
ngay sau khi Dương Khiết Trì rời Việt Nam. Một cuộc tranh cãi sôi sục
hiềm thù đã xảy ra sau đó.
“Giới lãnh đạo Việt Nam đã từng bị phân
hóa vì mối quan hệ với Trung Quốc,” Edmund Malesky, một chuyên gia về
Việt Nam tại Đại học Duke của Mỹ cho biết.
Một nhóm, do Thủ tướng cầm đầu, cho rằng Hà Nội nên đứng vững và tiếp tục vận động sự giúp đỡ của Washington.
Một phe, do TBT Đảng CSVN Nguyễn Phú
Trọng, chống lại khuynh hướng đó và thúc giục không nên chống đối
Beiijing nữa – và phe của Nguyễn Phú Trọng đã thắng.
Kết quả là, một chuyến thăm dự kiến trong tháng này của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh sang Mỹ đã bị hoãn.
Cơ bản, Hà Nội đã đầu hàng. Việt Nam sẽ
không có nhiều cuộc biểu tình khác, sẽ không có khiếu kiện tại Liên Hiệp
Quốc, sẽ không có diễn tập quân sự với Mỹ và sẽ không dẫn đầu một mặt
trận ASEAN chống lại Bắc Kinh.
Trong khi đó thì Trung Quốc đã đưa một
giàn khoan dầu thứ hai vào vùng biển đang có tranh chấp và cho biết họ
có kế hoạch đua thêm 50 giàn khoan khác vào đó trong những năm sắp tới.
Và đó là những gì Trung Quốc sẽ làm.
© 2014 DCVOnline
Nguồn: Vietnam suffers from the wobbles. Roger Milton. The Myanmar Times. Thứ Hai 7 tháng 7, 2014
