Trọng Nghĩa
Các hành động của Bắc Kinh dùng sức mạnh áp đặt yêu sách chủ quyền
trên biển ngày càng khiến cho các láng giềng của Trung Quốc lo ngại.
Theo kết quả thăm dò dư luận của một trung tâm điều tra có uy tín được
công bố hôm qua, 14/07/2014, Việt Nam, Nhật Bản và Philippines là ba
quốc gia nơi dân tình coi Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất, và xem Mỹ
là đồng minh đáng tin cậy nhất.
Trong bản nghiên cứu thường niên về dư luận toàn cầu Global Attitudes
Project, Trung tâm nghiên cứu Mỹ Pew Research Center đã thăm dò dư luận
ở 44 nước trên thế giới, trong đó có 11 nước châu Á : 3 quốc gia Nam Á
là Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, nước Đông Bắc Á là Hàn Quốc, Trung Quốc
và Nhật Bản, cùng với 5 nước Đông Nam Á là Indonesia, Malaysia,
Philippines, Thái Lan và Việt Nam.
Cuộc thăm dò năm nay được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng
Ba đến tháng Sáu năm 2014, vào lúc tình hình khu vực châu Á đặc biệt
căng thẳng do các hành động quyết đoán của Trung Quốc nhằm áp đặt các
đòi hỏi chủ quyền của họ trên hai vùng Biển Hoa Đông – chống lại Nhật
Bản - và Biển Đông – chống lại Việt Nam, Philippines, Malayasia và
Brunei, Đài Loan, cũng như trên vùng lãnh thổ thuộc bang Arunachal
Pradesh của Ấn Độ.
Kết quả thăm dò tại 11 nước châu Á kể trên đã nêu bật hai điểm : Tâm
lý lo ngại trước nguy cơ các tranh chấp lãnh thổ và biển đảo giữa Trung
Quốc với các láng giềng bùng lên thành chiến tranh ngày càng tăng, trong
lúc đa số cư dân các nước bị Trung Quốc trực tiếp lấn lướt đều xem Bắc
Kinh là mối đe dọa lớn nhất, và Hoa Kỳ là một đồng minh đáng tin cậy
nhất.
Về câu hỏi là nước nào được xem là mối đe dọa nguy hiểm nhất, Trung
Quốc bị nêu bật tại 3 nước Việt Nam, Nhật Bản và Philippines. Theo kết
quả thăm dò tại Việt Nam, có đến 74% người được hỏi coi Trung Quốc là
một nước nguy hiểm, tại Nhật Bản tỷ lệ cũng gần như vậy (68%), kế đến là
Philippines (58%).
Điểm được Trung tâm Pew đặc biệt ghi nhận là thiện cảm của người Việt
Nam đối với Mỹ, cho dù hai bên từng trải qua một cuộc chiến. Kết quả
thăm dò cho thấy là Washington đã được người Việt Nam xếp vào vị trí số
một của các đồng minh đáng tin cậy trong tương lai, với một tỷ lệ 30%.
Hoa Kỳ không chỉ được người Việt coi là đồng minh số một. Tại 11 nước
được thăm dò, Mỹ được xem là đồng minh khả tín nhất tại 8 quốc gia, với
tỷ lệ tán đồng cao nhất tại Philippines (83%), Hàn Quốc (68%), Nhật Bản
(62%), ba nước có hiệp định an ninh với Hoa Kỳ.
Chỉ có ba nước không chọn Mỹ là đồng minh : Trung Quốc – vốn thích
Nga hơn và xem Mỹ là mối đe dọa nghiêm trọng nhất – và Malaysia,
Pakistan, hai nước Hồi giáo, đã xem Trung Quốc là đồng minh hàng đầu, và
xếp Mỹ vào diện nước nguy hiểm nhất cho họ.
Về vấn đề mang tính chất thời sự nóng bỏng là cuộc tranh chấp lãnh
thổ và lãnh hải giữa Trung Quốc và các láng giềng, nỗi lo ngại về nguy
cơ tranh chấp biến thành xung đột quân sự tồn tại ở mọi nước, kể cả tại
Trung Quốc với 62% người được hỏi xác định là họ lo ngại, so với 34%
dửng dưng.
Lo lắng hơn cả dĩ nhiên là dân chúng tại Việt Nam, Nhật Bản và
Philippines, ba nước đang là đối tượng của các hành động lấn lướt của
Trung Quốc. Lo ngại nhất chính là Philippines với 93% người được hỏi có
thái độ quan ngại, theo sau là Nhật Bản, với 85%, và Việt Nam, 84%. Hai
nước khác cũng sợ chiến tranh nổ ra là Hàn Quốc 83%, và Ấn Độ 72%.
Trung tâm Pew đặc biệt ghi nhận là 61% người được hỏi tại
Philippines, và 51% tại Việt Nam đã khẳng định rất lo ngại về nguy cơ
chiến tranh.
Trung tâm nghiên cứu Mỹ đã giải thích thái độ quan ngại kể trên bằng
thực tế trên hiện trường : Căng thẳng lên cao giữa Hà Nội và Bắc Kinh từ
khi Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 vào vùng biển của Việt Nam, trong
lúc giữa Trung Quốc và Philippines, quan hệ trở nên gay gắt từ ngày
Trung Quốc giành quyền kiểm soát trong thực tế bãi Scarborough trong
vùng đặc quyền kinh tế Philippines.
Với Nhật Bản, đó là tranh chấp dai dẳng về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư
trên Biển Hoa Đông. Riêng với Ấn Độ, hồ sơ gây căng thẳng là vùng
Aranuchal Pradesh ở miền Đông bắc mà Trung Quốc cho là của họ.
