Ý thức về lịch sử

Thời buổi này ở VN cũng vẫn chưa có một nhà biên kịch, người làm nghệ thuật phim ảnh nào làm nên những cuốn phim nói về tiền nhân cho ra hồn lại đi bắt chước làm những "nghệ thuật" giải trí vớ vẩn như thế này hay sao cơ chứ (?), cũng Hoàn Châu Các Các, nhìn mà phát nản lòng, những câu lời tiếng Việt mà lại đi ca hát lịch sử Trung Quốc trong khi đất nước lâm nguy.
Hãy đọc một bài báo sau của Lai Nguyên Ân nói về cuộc thi lịch sử thời xưa của ông Phan Khôi và cuộc thi lịch sử của báo Thần Chung năm 1929, khi nói về tiền nhân, những anh hùng đi chân đất mở mang bờ cõi không cần đến ngoại bang như sau

"Đinh Tiên Hoàng có công lớn đối với nước ta, vì người đã dẹp yên cái loạn 12 sứ quân, cứu dân ra khỏi vòng đồ thán, và đã nhứt thống nước Nam, dựng cờ độc lập, mở đường cho Lê, Lý, Trần, Lê, Nguyễn sau nầy." ^[15] − "Người trị vì được 24 năm thì mất, là ông vua thứ nhứt mở cơ nghiệp nhà Tiền Lê. Người đã giỏi về thuật dụng binh lại giỏi về thuật ngoại giao nữa, nhờ đó làm cho nước ta khỏi bị mất về nước Tàu và nhân dân được làm ăn yên ổn trong đời ấy

− "Giả sử lúc bấy giờ không có Lê Thái Tổ thì người Minh sẽ chiếm lãnh nước ta làm thuộc địa đời đời mà Việt Nam đã vong quốc từ đó rồi. Càng suy nghĩ đến chỗ ấy thì lại càng thấy cái công nghiệp của người đối với nước ta lớn lao là dường nào." ^[17]

− "Đức Gia Long có công rất lớn đối với nước ta. Vì người chẳng những dẹp yên loạn lạc, làm cho dân được làm ăn yên ổn, mà lại mở thêm được sáu tỉnh Nam Kỳ, khiến cho bờ cõi nước Nam mình thêm rộng ra." ^[18]

Về vua Quang Trung

Từ đó vua Tàu tỏ ý muốn chiêu an. Người bèn sai sứ sang hoà với Tàu. Tuy vậy, người muốn thừa cơ lấy lại Lưỡng Quảng là đất nước Nam ngày trước, bèn đóng tàu mộ binh, định trong mấy năm nữa thì khai hấn mà đánh Tàu, song chẳng may lâm bịnh mà chết, mới có bốn chục tuổi.

Xưa nay người An Nam ta đối với Tàu chưa có ai oanh liệt bằng vua Quang Trung."