Trà Mi-VOA
13.01.2014
Các chiến dịch vận động nhân quyền Việt Nam được tiến hành ráo riết
tại Mỹ trước cuộc Kiểm điểm Nhân quyền Định kỳ Phổ quát (UPR) của Hà Nội
ở Liên hiệp quốc.
Hai cuộc vận động mang tên ‘Chiến dịch xóa bỏ tra tấn ở Việt Nam’ và ‘Chiến dịch Đòi tự do cho tù nhân lương tâm Việt Nam’
được Ủy ban Cứu người Vượt biển BPSOS phối hợp với các tổ chức bảo vệ
nhân quyền đồng loạt phát động, với cao điểm là cuộc điều trần của thân
mẫu nhà hoạt động đang bị giam cầm Đỗ Thị Minh Hạnh tại trụ sở Quốc hội
Hoa Kỳ ngày 16/1.
Bà Trần Thị Ngọc Minh sẽ cùng với thân nhân các tù nhân lương tâm
khác trên thế giới điều trần trước Ủy hội Nhân quyền Tom Lantos lúc 10
giờ sáng thứ năm tuần này về thực trạng bị giam cầm, tra tấn của các nhà
bất đồng chính kiến.
Đây là các nỗ lực mới nhất kêu gọi cho nhân quyền Việt Nam trước khi
Hà Nội báo cáo thành tích nhân quyền lần thứ nhì theo thể thức UPR bốn
năm một lần tại Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc vào ngày 5/2 tới đây.
Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, Giám đốc điều hành
BPSOS, người đứng đầu ban vận động Chiến dịch xóa bỏ tra tấn ở Việt Nam’
và ‘Chiến dịch Đòi tự do cho tù nhân lương tâm Việt Nam'.
Trong cuộc trao đổi với VOA Việt ngữ, người đứng đầu ban vận động,
Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, Giám đốc điều hành BPSOS cho biết thêm chi
tiết về các chiến dịch này:
Tiến sĩ Thắng: ‘Chiến dịch xóa bỏ tra tấn ở Việt
Nam’ được phát động tại Mỹ, trên toàn thế giới, và ngay tại Việt Nam với
sự tham gia của các tổ chức, cá nhân có uy tín trong và ngoài nước, của
người Việt cũng như của quốc tế.
VOA: Với phạm vi phát động rộng như vậy, xin ông cho biết nội dung hoạt động của chiến dịch và cách vận hành như thế nào?
Tiến sĩ Thắng: Nội dung của chiến dịch là vận động
quốc tế đặc biệt trong hoàn cảnh Việt Nam sắp ra kiểm điểm định kỳ về
nhân quyền UPR tại Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc. Vấn đề tra tấn ở
Việt Nam hiện nay rất phổ cập. Đó là mối quan tâm lớn của chính phủ Hoa
Kỳ, Liên hiệp quốc, và nhiều quốc gia tự do dân chủ khác. Chúng tôi huy
động sự tham gia của quần chúng và các tổ chức xã hội dân sự đang hình
thành trong nước đóng vai trò theo dõi, báo cáo các vi phạm về vấn đề
tra tấn. Chúng tôi hy vọng sẽ áp lực Việt Nam ban hành luật để áp dụng
vào thực tế Công ước Chống tra tấn mà Việt Nam vừa ký kết, chẳng hạn như
có biện pháp trừng trị những kẻ tra tấn và bồi thường cho nạn nhân.
VOA: Các cá nhân, tổ chức trong nước theo dõi và
báo cáo tình hình nhân quyền tại Việt Nam. Bước tiếp theo, trên phạm vi
quốc tế, chiến dịch sẽ vận động đến các cơ quan nào cụ thể?
Tiến sĩ Thắng: Liên hiệp quốc có một báo cáo viên
đặc biệt về vấn đề tra tấn. Một khi có các báo cáo, vấn đề sẽ được xem
xét xem đúng là có tình trạng tra tấn hay không, và vị báo cáo viên này
sẽ liên lạc với Việt Nam để phối kiểm, đặt vấn đề với chính quyền Hà
Nội. Bộ Ngoại giao Mỹ và chính phủ Hoa Kỳ nói chung rất quan tâm đến nạn
tra tấn đang diễn ra tại Việt Nam. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng phối hợp
với các tổ chức quốc tế chuyên về chống tra tấn để theo dõi, xóa bỏ
tình trạng tra tấn ở Việt Nam.
VOA: Các trọng tâm thường thấy trong công cuộc
vận động nhân quyền Việt Nam lâu nay là vận động phóng thích tù nhân
lương tâm hay lên án các vi phạm nhân quyền. Vấn đề chống tra tấn giờ
đây trở nên nổi bật phải chăng vì Việt Nam vừa ký Công ứơc Chống tra tấn
với Liên hiệp quốc, hay có một yếu tố quan trọng nào khác để đây trở
thành một điểm nhấn trong chiến dịch hiện tại?
Tiến sĩ Thắng: Việt Nam trong nhiều năm hứa hẹn với
quốc tế, đặc biệt với Mỹ, rằng sẽ ký vào Công ước Chống tra tấn vì tra
tấn là một hình thức vi phạm nhân quyền trầm trọng nhất trong tất cả các
hình thức khác. Hoa Kỳ đã tập trung vào lĩnh vực này trong nhiều năm.
Khi ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc, Việt Nam muốn chứng
tỏ thiện chí bằng cách ký vào bản Công ước mà họ đã hứa hẹn từ nhiều
năm. Đây là một cơ hội để chúng ta phát động một chíên dịch dài hạn và
rộng khắp để xóa bỏ tận gốc rễ nạn tra tấn ở Việt Nam.
VOA: Song song với ‘Chiến dịch xóa bỏ tra tấn ở
Việt Nam’, BPSOS cũng phát động và tiến hành ‘Chiến dịch Đòi phóng thích
tù nhân lương tâm’ với cuộc điều trần ngày 16/1 tại Ủy hội Nhân quyền
Tom Lantos, Quốc hội Mỹ. Trong số các nhân chứng ra điều trần sắp tới có
mẹ của nhà hoạt động Đỗ Thị Minh Hạnh. Vì sao trường hợp của cô Hạnh
được chú ý trong dịp này mà không phải là một nhân vật bất đồng chính
kiến nào khác?
Tiến sĩ Thắng: Chúng tôi chọn lọc khá kỹ lưỡng.
Trường hợp cô Hạnh là giao điểm của ba chiến dịch mà chúng tôi đang tiến
hành. Thứ nhất, về chống tra tấn, cô Hạnh là nạn nhân bị tra tấn rất
trầm trọng trong tù.
Thứ hai, cô là một tù nhân lương tâm, phù hợp với chiến dịch của
chúng tôi đòi trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm tại Việt Nam. Thứ
ba, chúng tôi vận động gắn kết điều kiện nhân quyền vào thương ước Hợp
tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương TPP giữa Mỹ với Việt Nam, trong đó
quyền của người lao động là một trong những vấn đề rất nổi bật mà chúng
tôi đang muốn thúc đẩy. Cô Hạnh vì đấu tranh cho quyền của người lao
động trong nước mà bị đi tù với bản án rất nặng.
VOA: Khác với những lần điều trần trước chỉ xoay
quanh riêng vấn đề của Việt Nam, lần này nói về vấn đề tù nhân lương
tâm quốc tế với các nhân vật ra điều trần là thân nhân của nhiều tù nhân
lương tâm tại nhiều nước khác nhau trên thế giới. Điểm nổi bật này có
sức mạnh thế nào so với các cuộc điều trần riêng về vấn đề Việt Nam
trước nay?
Tiến sĩ Thắng: Ủy hội Nhân quyền Tom Lantos cố gắng
đẩy phong trào tranh đấu cho tù nhân lương tâm trên quy mô toàn thế giới
và ở Quốc hội Hoa Kỳ, huy động các dân biểu và thượng nghị sĩ tham gia
vì vấn đề tù nhân lương tâm là mấu chốt để thay đổi tình trạng vi phạm
nhân quyền trên thế giới. Đây là khởi đầu của năm 2014 để lôi kéo sự
quan tâm, chú ý, và nhập cuộc của tất cả các dân cử liên bang Hoa Kỳ, Bộ
Ngoại giao Mỹ, và tất cả các tổ chức nhân quyền lớn nhỏ trên thế giới
và tại Mỹ.
VOA: Là người trong ban vận động, ông kỳ vọng hiệu quả tức thì ngay sau cuộc điều trần lần này sẽ như thế nào?
Tiến sĩ Thắng: Hiệu quả tức thì là tạo nên ý thức
trong tất cả những người tham dự và rộng hơn về tình trạng nhân quyền,
đặc biệt là tình trạng của những người đã đứng ra để đấu tranh nhân
quyền cho người khác. Thứ hai, sẽ có những hành động cụ thể để giải cứu,
đòi tự do cho những tù nhân lương tâm như ở Việt Nam.
VOA: Kế hoạch vận động tiếp nối, cho đến kỳ kiểm điểm nhân quyền phổ quát UPR của Việt Nam, sẽ như thế nào?
Tiến sĩ Thắng: Bước tiếp theo, chúng tôi sẽ phổ biến
bản phúc trình được nghiên cứu từ 2 năm nay với những chi tiết, thông
tin, dữ kiện rất chi li, có phối kiểm về tình trạng tra tấn ở Việt Nam.
Tài liệu này sẽ được sử dụng làm căn bản để tranh đấu đòi Việt Nam phải
thay đổi chính sách, luật lệ để chấm dứt nạn tra tấn. Trong phúc trình
này có từng mốc điểm một chúng tôi đưa ra yêu cầu Việt Nam từng bước
thực hiện với sự chú ý của quốc tế và sự kiểm soát, theo dõi, và báo cáo
của chính người dân trong nước.
VOA: Xin chân thành cảm ơn ông về thời gian dành cho cuộc nói chuyện này.